Genetik, coğrafi koşullar, beslenme, enfeksiyonlar ve metabolik bozukluklar taş oluşumuna neden olabilir.

Temel olarak 5 farklı böbrek taşı vardır;

• Kalsiyum Taşları; böbrek taşlarının %80’inden fazlasını bu taş tipi oluşturur. Büyük çoğunluğunda idrarda kalsiyum atılımı fazladır. Kalsiyum okzalat ve kalsiyum fosfat isminde iki tipi vardır
• Struvite Taşları (%10-15), idrar yolları enfeksiyonu sonucu gelişen taşlardır.
• Ürik asit taşları (%5-10)
• Sistin Taşları(%1)
• Ksantin Taşları

Böbrek Taşları Genel Bilgiler

Böbrek taşları erkeklerde kadınlara oranla 3 kat fazla görülür. Yeterince sıvı almamak, ailede taş hikayesi, hareketsiz hayat tarzı taş oluşumunu arttıran faktörlerdir. Yetişkin bireyin, ömür  boyunca böbrek taşı oluşturma riski % 20’dir. Bir kez böbrek düşürmüş birinin hayatının belli bir döneminde tekrar taş oluşturma riski % 50’dir.

Böbrek Taşı Belirtileri Nelerdir?

• Şiddetli böğür – yan ağrısı
• Mide bulantısı
• Kusma
• İdrarda kan görülmesi (mikroskopik olabilir) genel belirtilerdir.

Böbrek Taşı Tedavisi

Başlangıçta iyi sıvı alımı ve ağrı kesiciler ile ağrının azaltılması amaçlanır. Ağız yoluyla alınan ağrı kesiciler yetersiz olursa damardan tedavi verilebilir.

6 milimetreye kadar olan taşlar daha rahat düşebilir. Ama boyut ne olursa olsun ciddi ağrı yapıyor ve hayat kalitesini bozuyorsa veya böbrekte ciddi derece tıkanıklığa yol açıyorsa daha acil tedavi gerekir. Böbrek böbrek fonksiyonlarının  bozulmasını  engellemektir.

Kendi düşmeyen veya düşemeyecek kadar büyük taşlar cerrahi olarak tedavi edilebilir. Cerrahi açık veya kapalı (endoskopik) yöntemlerle yapılabilir.

Günümüzde taşların büyük bir çoğunluğu endoskopik yöntemlerle kolaylıkla tedavi edilebilmektedir.

Ayrıca ESWL (şok dalga tedavisi) ile de uygun olan taşların tedavisi yapılabilmektedir.

Flexible (esnek) endoskopik cihazlar ile böbreğin her noktasındaki taş lazer ile rahatlıkla kırılarak tedavi edilebilmektedir.

Böbrek Taşı Nedir ? Tedavi Yöntemleri

Böbrek taşı böbreklerde ürik asit ve kalsiyum oksalat gibi maddelerin kristalleşerek zaman içinde büyümesi sonucunda oluşur. Her insanda oluşma riski olan böbrek taşı 20-50 yaşları arasında daha sık görülüyor. Böbrek taşları çeşitli nedenlerden oluşabiliyor. Böbrek taşlarının oluşmasında uzun süreli kullanılan ilaçlar, böbrek rahatsızlıkları, tekrar eden idrar yolu enfeksiyonları, bağırsak ameliyatları gibi faktörler etkili olabiliyor.

Böbrek taşları kimyasal yapılarına göre farklı türlerde olabilmektedir. Böbrek taşlarının kimyasal yapısı magnezyum fosfat, amonyum fosfat, kalsiyum fosfat, ürik asit, sistin, sodyum ürat şeklinde görülebilmektedir. Böbrek taşarının boyutu 0,5 cm ile 5’ cm arasında farklı boyutlarda ortaya çıkabilir. Bazı böbrek taşları röntgen ile görüntülenebilirken bazı böbrek taşları görüntülenemeyebilir. Röntgende görülebilen böbrek taşları arasında kalsiyum oksalat,  amonyum fosfat, kalsiyum fosfat, kalsiyum karbonat, magnezyum fosfat gibi böbrek taşları yer almaktadır.

Böbrek Taşları Nasıl Meydana Geliyor?

* Üreme sistemi içinde bulunan sert kitlelerden böbrek taşları oluşur. Genelde böbreğin içerisinde meydana gelir. Bazı maddelerin zaman içerisinde çökelti oluşturmasıyla mesane içerisinde taş oluşumuna neden olmaktadır.
* Ayrıca böbrek taşları tüketilen bazı gıdaların etkisiyle de oluşmaktadır. Özellikle kökü toprak altında yumru şeklinde olan sebze ya da meyveler böbrek taşı yapmada etkili olabilmektedir. Fazla et veya protein tüketimi de asidik idrar oluşmasına neden olarak böbreklerde taş olma ihtimaline etkendir.
* Genetik etkenler de böbrek taşlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Ailesinde böbrek taşı olan kişilerde daha çok nüksettiği görülmektedir.
* İdrar yollarında sık oluşan enfeksiyonlar belli dönem sonra böbrek taşı riski oluşturabilmektedir. Enfeksiyonlar idrarda amonyak oranını artırır bu da böbrek taşına neden olabilir.
* Sitüniri denilen böbrek rahatsızlığı, tiroid bezlerinde oluşan eksiklik ya da fazlalıklar ve kronikleşmiş pankreas hastalığı da böbrek taşı olmaya etki edebilmektedirler. Romatizma hastalıklarından olan gut; ürik asit artışına neden olmasından dolayı ürik asitin taş yapma özelliği ile buna etken olmaktadır. Ayrıca kronik bağırsak hastalığı da taş oluşumuna etki etmektedir.
* Az miktarda su tüketimi ve yeterince su içilmemesi en önemli böbrek taşı riskini tetikleyen bir nedendir. Atılan idrarın bir litre olması ve bunun yerine konulmaması böbreklerin susuz kalmasına etki ederek zararlı atıkların süzülmesini sağlayamaz. Ve biriken zararlı maddeler çökelti halinde taş yapabilir. Böbrek taşı durumuna göre hekimler; proteini, kalsiyumu ve oksalatı azaltmak gerektiğini önermektedirler.

Böbrek Taşı Oluşma Nedenleri

Böbrek taşları kalıtsal yolla ortaya çıkabileceği gibi metabolizmaya bağlı hastalıklar nedeni ile de ortaya çıkabilir. Böbrek taşının oluşma nedeni idrarda aşırı miktarda çözünmüş maddenin olmasıdır. Böbrek taşı tespit edilen hastaların %80’ ninde taşın oluşma nedeni belirlenemez. İdrar yollarında çökelti oluşmasını sağlayacak ortamın oluşması en büyük nedenlerden biridir. İdrar akışının durması, idrarın ph değerinin değişmesi, hücre atıklarının olması, idrar yollarında iltihap olması gibi nedenler böbrek taşının oluşmasını sağlayan nedenlerdir.

Hiperparatiroidizm hastalığı kendi başına böbrek taşına neden olan tek hastalıktır. Paratiroit bezinin normalden fazla çalışması ile oluşan bu hastalıkta idrarda kalsiyum artışı olur. Bu durum da kalsiyum fosfat taşlarının oluşmasına neden olur.

Böbrek taşları arasında en fazla görünenler kırmızı renkli kalsiyum oksalat, beyaz renkli kalsiyum fosfat, kahverengi ürik asit taşlarıdır. Böbrek taşları böbrek havuzundan idrar borusuna oradan da mesaneye inerek vücuttan atılabilir. Bazı durumlarda tıkanıklık yaşanabilir ve böbrek taşları büyüyebilir.

Böbrek Taşı Tedavi Yöntemleri

Radyolojik inceleme ile böbrek taşı tanısının konması gerekir. Böbrek taşlarının tanısında bazen radyolojik inceleme yeterli olmaz. Kalsiyum taşları röntgende kolaylıkla belirlenirken magnezyum, amonyum fosfat, ürat, ksantin gibi taşların belirlenebilmesi için idrar yollarına kontrast madde verilmesi gerekir. Çapı yarım santimetre kadar olan böbrek taşları karın ultrasonografisi ile görüntülenebilmektedir. İdrardaki asidin incelenmesi, kandaki kalsiyum düzeylerinin incelenmesi, idrarda kan aranması, idrar kültürü gibi tetkikler de böbrek taşı tanısında kullanılmaktadır.

Böbrek taşı tanısı konulduktan sonra taş oluşumunu sağlayan koşulların belirlenmesi tedavinin ilk aşamasıdır. Bu süreçte ağrı tedavisi de yapılır. Böbrek taşına yol açan nedenlerin belirlenip tedavi edilmesi için çeşitli yollar vardır. Ağrı yapan böbrek taşları cerrahi yöntemlerle de tedavi edilmektedir. Ultrasonla taş kırma yöntemi en sık kullanılan yöntemlerden biridir. Taş kırma yöntemi oldukça başarılı bir yöntemdir.

Böbrek taşları genellikle kendi kendilerine de idrar yoluyla atılabilmektedir. Böbrek taşının boyutu ve özellikleri tedavi yöntemini belirlemektedir.